بررسی معنایی، ساختاری و زیبایی شناسی ضرب المثل های شرق گیلان

ضرب المثل ها جمله های کوتاهی هستند که به عنوان دلیل و شاهد در نوشتار و نیز محاورات بین مردم متداول است این ضرب المثل ها معرف فرهنگ و آداب رسوم یک قوم هستند که مجموعه ای از دستورها، تذکرها و حقایق زندگی را به نمایش می گذارند. لذا از نظر مردم شناسی بسیار ارزشمند بوده و مطالعه ی آن ها می تواند در بررسی های مردم شناسانه ی فرهنگ ها مورد استفاده قرار گیرد. پژوهش حاضر سعی در بررسی ضرب المثل های شرق گیلان از منظر منشا، معنا، ساختار، زیبا شناسی و تاثیر و فوائد آن ها دارد و به دنبال یافتن پاسخ به این سوالات است که ضرب المثل های شرق گیلان چه تعداد است و در چه موضوعاتی؟ کمیت و کیفیت ضرب المثل های شرق گیلان چگونه است و منشا آن هـا از کجاست و چه تاثیری در زندگــی روزمره مردم دارد؟ داده های این پژوهش کــه مجموعه ای از ضرب المثل های شرق گیلان است از طریق کتب های مختلف و مصاحبه گرد آمده اند که 800 ضرب المثل است. این ضرب المثل ها از جنبه های مختلف فرهنگی، تربیتی، اعتقادات و باورداشت ها، معیشتی و... بررسی شده و به آوا نویسی آن ها پرداخته شده است. نگارنــده در صدد این است که با کمک آمـــار و تجزیه و تحلیل در سنین مختلف از 6 شهرستان شـرق گیلان، ضرب المثل ها را از جنبه ها و موضوع های مختلف بررسی کــرده به بحث بپردازد. این پژوهش در خصوص افزایش و کـاهش استفاده ی ضرب المثل ها در نسل قدیم و جدید به بررسی تاثیر متغیرهای سن، جنسیت و تحصیلات بر کاربرد این ضرب المثل ها نیز می پردازد. هر چند که در حین پرداختن به موضوعات ذکر شده، مولفه هایی مثل نوع معیشت و شغل و مسایل اجتماعی، تاریخی و جغرافیایی همچون قرابت با فرهنگ های اقوام همسایه و در نتیجه تقابل فرهنگی بین آنان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. روش انجام تحقیق از طریق دو شیوه ی میدانی - آماری و گردآوری و تجزیه تحلیل داده های حاصله صورت گرفته است. در تجزیه و تحلیل آماری از آزمون های کاربردی آنوا و توکی و نرم افزارspss استفاده گردید و فرضیه ها آزمون شد. در پایان، نتایج پژوهش مورد بحث و بررسی قرار گرفت. بررسی ها ونتایج آماری نشان دهنده ی نوعی افول و ضعف کاربرد گویش گیلکی و مولفه های دیگر آن از جمله امثال گیلکی شده است. شهرستان چابکسر با حدود 21% کمترین و آستانه اشرفیه با بیشترین کاربرد امثال یعنی حدود 75% را شامل می گردید و در مجموع مردم شرق گیلان، به طور متوسط حدود7/50 از کل 800 ضرب المثل گردآوری شده ی شرق گیــلان را در گفتار و زندگـــی روزمره خود بــه کار می گیرند. امثال گرد آوری شده منطقه همانند بسیاری از مولفه هــای فرهنگی دیگر مانند: شعر و ترانه داستان های محلی، بیشتر از فکر و اندیشه ی عوام نشات گرفته اند. امثال شرق گیلان از نظر زیبایی شناسی بسیاری از آرایه های ادبی (در زمینه های معانی، بیان، بدیع) را دارا می باشد، این امثال دارای ساختار ی ترکیبی از شعر و نثر هستند و همچنین ویژگی منحصر به فرد واژگانی آن به وضوح مشخص گردیده، علاوه بر وجود بسیاری از صناعات ادبی، در امثال شرق گیلان جملگی به نحوی از دست مایه ی طنز برخوردارند.